Bất an giai đoạn cuối đời là gì?
Bất an giai đoạn cuối đời là triệu chứng mà nhiều bệnh nhân gặp phải vào giai đoạn cuối đời. Triệu chứng này thường biểu hiện dưới dạng không nghỉ ngơi/thư giãn được, tinh thần đau khổ và/hoặc tình trạng lú lẫn ngày càng nghiêm trọng hơn. Bất an cực độ đôi khi còn gọi là kích động.
Việc nhận biết và giải quyết tình trạng bất an giai đoạn cuối đời có thể giúp cho bệnh nhân trải qua những thời khắc cuối đời yên bình và thoải mái nhất có thể. Đồng thời, việc này cũng cung cấp cho người chăm sóc những công cụ giúp kiểm soát triệu chứng cụ thể có thể gây căng thẳng này.
Nguyên nhân nào gây nên tình trạng bất an giai đoạn cuối đời?
Không phải lúc nào cũng có thể xác định các yếu tố góp phần gây nên tình trạng bất an giai đoạn cuối đời. Một số yếu tố đã biết bao gồm:
- Đau hoặc khó chịu
- Khó thở
- Sốt
- Nhiễm trùng thể ẩn
- Các tác dụng phụ của thuốc (đặc biệt là thuốc kháng cholinergic)
- Táo bón
- Bí tiểu
- Nhu cầu thể chất không được đáp ứng (đói, khát, đại tiểu tiện mất kiểm soát)
- Kích thích quá mức hoặc thiếu kích thích
- Đau khổ về mặt cảm xúc hoặc tinh thần
- Những thay đổi tự nhiên khi hệ cơ thể dừng hoạt động
Những dấu hiệu mà người chăm sóc cần để ý
Những dấu hiệu bất an giai đoạn cuối đời có thể bao gồm:
- Lú lẫn hoặc mất phương hướng
- Đứng ngồi không yên
- Cựa quậy, đu đưa, vặn vẹo hoặc thực hiện các chuyển động lặp đi lặp lại khác
- Khó ngủ hoặc không ngủ được
- Những hành vi không giống với lúc bình thường, chẳng hạn như nói lời tục tĩu
- Với lấy hoặc kéo ga trải giường hoặc cố gắng ra khỏi giường
- Khóc, la hét hoặc rên rỉ không rõ nguyên nhân
- Biểu hiện khó chịu, chẳng hạn như nhăn mặt hoặc trông có vẻ giật mình/hoảng sợ
Những điều nhóm chăm sóc cuối đời sẽ làm
Các nhóm chăm sóc cuối đời được đào tạo để nhận biết sớm các dấu hiệu cuối đời và mang lại sự thoải mái cho bệnh nhân thông qua thuốc men, điều chỉnh môi trường và hỗ trợ tinh thần. Nhóm chăm sóc cuối đời có thể đánh giá các triệu chứng của bệnh nhân để xác định xem có nguyên nhân tiềm ẩn gây nên tình trạng bất an không.
Quá trình này có thể bao gồm việc đánh giá mức độ đau, tác dụng của thuốc hoặc các nhu cầu chưa được đáp ứng.
Những điều người chăm sóc có thể làm
1. Tạo môi trường yên tĩnh
- Cố gắng duy trì thói quen quen thuộc và có thể dự đoán được.
- Giảm độ sáng của đèn để hạn chế sự kích thích quá mức (sử dụng ánh sáng mờ vào ban đêm).
- Giảm tiếng ồn (ví dụ: tắt tivi, nói khẽ).
- Mở nhạc nhẹ nhàng, êm dịu hoặc tiếng ồn trắng.
- Loại bỏ những thứ gây mất tập trung hoặc lộn xộn không cần thiết khỏi phòng.
- Đặt những vật dụng quen thuộc và tạo sự thoải mái xung quanh bệnh nhân (ví dụ: ảnh, chăn).
- Hạn chế số lượng khách và thời gian thăm.
2. Mang lại sự thoải mái về mặt thể chất.
- Cho dùng thuốc theo chỉ dẫn.
- Xác định xem bệnh nhân có bị đau/khó chịu, sốt hay khó thở không.
- Điều chỉnh gối hoặc thay đổi tư thế của bệnh nhân để bệnh nhân cảm thấy thoải mái.
- Giữ cho bệnh nhân sạch sẽ và khô ráo (ví dụ như thay ga trải giường hoặc quần áo khi cần).
- Cho bệnh nhân uống từng ngụm nước nhỏ hoặc dùng đá bào nếu phù hợp.
3. An ủi tinh thần
- Nói nhẹ nhàng và bình tĩnh.
- Nói những câu đơn đơn giản để trấn an như: "Quý vị sẽ ổn thôi. Tôi luôn ở đây cùng quý vị".
- Xác nhận cảm xúc của bệnh nhân; tránh tranh cãi hoặc sửa lưng khi có hiểu nhầm.
4. Sử dụng các kỹ thuật xoa dịu lo lắng
- Hướng dẫn bệnh nhân hít thở chậm và sâu nếu có thể.
- Sử dụng liệu pháp hương thơm với mùi hương dịu nhẹ nếu bệnh nhân không nhạy cảm với mùi.
- Đọc những câu chuyện yêu thích, cầu nguyện hoặc hát/ngâm nga những bài hát quen thuộc.
- Dùng khăn mát đắp lên trán hoặc xoa bóp nhẹ nhàng để giảm căng thẳng nếu bệnh nhân chấp nhận.
- Nhẹ nhàng vuốt ve tay hoặc trán của bệnh nhân để tạo sự thoải mái.
5. Liên lạc với nhóm chăm sóc cuối đời
Nếu người thân của quý vị là bệnh nhân của VITAS, vui lòng liên lạc với chúng tôi ngay nếu:
- Người thân của quý vị trở nên hung hăng hoặc hiếu chiến.
- Quý vị không thể cho dùng thuốc kê theo toa.
- Quý vị nhận thấy sự thay đổi mới hoặc đột ngột ở triệu chứng hoặc bệnh của bệnh nhân.
- Quý vị cũng có thể liên lạc với chúng tôi để đưa ra các yêu cầu thông thường khác, bao gồm:
- Quý vị muốn yêu cầu bất kỳ thành viên nào của nhóm chăm sóc cuối đời thăm khám.
- Quý vị đang gặp khó khăn trong việc đối phó và cần có người để trò chuyện.
- Quý vị muốn thảo luận về các liệu pháp bổ sung, chẳng hạn như âm nhạc hoặc xoa bóp.
Những câu hỏi thường gặp
Bất an giai đoạn cuối đời là gì?
Bất an giai đoạn cuối đời là triệu chứng mà nhiều bệnh nhân gặp phải vào giai đoạn cuối đời. Triệu chứng này thường biểu hiện dưới dạng không nghỉ ngơi/thư giãn được, tinh thần đau khổ và/hoặc tình trạng lú lẫn ngày càng nghiêm trọng hơn. Bất an cực độ đôi khi còn gọi là kích động.
Tôi nên làm gì nếu bệnh nhân trở nên bất an vào ban đêm?
Cố gắng tạo ra một môi trường yên tĩnh và liên lạc với nhóm chăm sóc cuối đời nếu tình trạng kích động vẫn tiếp diễn.
Có thể phòng tránh được tình trạng bất an giai đoạn cuối đời không?
Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể phòng tránh được, nhưng việc chăm sóc chủ động và môi trường yên tĩnh có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng bất an.
Bất an giai đoạn cuối đời có thể kéo dài trong bao lâu?
Tình trạng bất an giai đoạn cuối đời thường xảy ra trong vài ngày đến vài giờ cuối đời mặc dù biểu hiện ở mỗi bệnh nhân là khác nhau. Trong một số trường hợp hiếm gặp, tình trạng này có thể xuất hiện vài tuần trước khi qua đời và có thể xảy ra gián đoạn.